Gelişim belli aşamalarda gerçekleşir. Gelişimde her bir aşama bir öncekine dayanır ve bir sonraki aşamaya ise temel oluşturur. Çocuklar gelişimlerinde ve öğrenmelerinde doğal bir gelişimsel ilerleme gösterirler. Örneğin, bir çocuk önce emekler, sonra yürür, daha sonra koşmaya başlar ve koşmayı öğrenmeden önce atlayamaz. Tıpkı bu aşamalar gibi matematik becerilerinin de öğreniminde bir dizi aşama bulunur. En basit beceri olarak düşünülen sayı saymadan örnek verecek olursak; çocuklar mantıklı saymaya geçmeden önce ritmik saymayı öğrenirler. Veya toplama işleminden sonra çıkarmayı öğrenirler. Matematiğin öğrenilmesindeki bu aşamalar da bize otizmli çocukların matematik eğitimlerinin planlanmasının önemini göstermektedir. 

Matematik denilince ise akla ilk olarak sayı ve semboller gelebilir. Ancak matematik bunlardan ibaret olmamakla birlikte bünyesinde pek çok beceriyi barındırır. Problem çözme, bağlantı kurma, akıl yürütme ve muhakeme, matematiksel süreçlerin temelini oluşturur.  Matematik öğretimi, çocuklara bilgilerin doğrudan aktarılması yerine çocukların bu bilgileri yapılandırmalarının sağlanması amacıyla; yaparak yaşayarak edinmesi temelinde olmalıdır. Çünkü matematik, günlük hayatın bir parçası olduğunda çocuklar tarafından daha kolay anlaşılır bir duruma gelebilir. Bu doğrultuda dikkat edilmesi gereken husus matematik eğitimi ile çocuklara; düşünmeyi, muhakeme yapmayı, sorgulamayı, problemlere farklı çözüm yolları aramayı, kendi yaşantısıyla bağ kurmayı yani özetle öğrenmeyi öğretmek olmalıdır.

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanısı olan çocuklar ise tipik gelişim gösteren çocuklarla kıyaslandığında erken matematik becerilerinde bazı zorluklar yaşarlar. Genel olarak çocukların erken matematik becerilerinde başarı gösterememesinin birkaç sebebi bulunabilir. Düşük performans bireysel farklılıklardan kaynaklanabilir. Ayrıca, düşük sosyoekonomik düzeyde olan ailelerin çocuklarının, eksik uyaranın olduğu bir çevrede yetişmesinin matematik becerilerini kazanmalarında olumsuz bir faktör olabilmesi etmen olabilir. Gelişimsel geriliği olan çocukların matematik öğreniminde düşük performans göstermelerinin nedenleri ise etkili olmayan bir öğretimden, sözel dil becerilerindeki sınırlılıktan, okuma becerilerindeki eksiklikten, duyuşsal etmenlerden, dikkatsizlik, motor ve görsel algı yetersizliklerinden ve bilişsel etmenlerden kaynaklı olabilir. Matematik becerileri sayı öncesi beceriler ile başlayıp problem çözmeye kadar dayanmaktadır. Sayı öncesi matematik becerileri birebir eşleme, sınıflandırma, karşılaştırma, sıralama şeklinde karşımıza çıkar. Matematik öğreniminde bu becerilerden birinde veya birkaçında sorun yaşayan çocukların daha sonraki matematik becerilerinde (sayı kavramı, işlem, grafik…) zorluklar yaşamaları olasıdır. Özetle otizmli çocukların işlem becerisinde zorluk yaşamalarının sebebi olarak sayı öncesi matematik becerilerindeki eksiklikler olduğu düşünülebilir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında sayı öncesi becerilerinin öğretimi yeniden planlanabilir. Bu noktada otizmli öğrencilere temel matematik becerilerinin öğretilmesi, var olan becerilerinin pekiştirilmesi için kaynak kitaplardan ve materyallerden yararlanılması öğrencilerin matematiği anlamasına ve matematiği sevmesine katkı sağlayacaktır. MATEMATİK ETKİNLİKLERİ KİTABI (sobe.org.tr) 

KAYNAKÇA

Aydın, O., & Tekin-İftar, E. (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere matematik becerilerini öğretimi: Tek-denekli araştırmalarda betimsel ve meta analiz [Teaching math skills to individuals with autismspectrum disorder: a descriptive and meta-analysis in single case research designs]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(2), 383-426.

Aydın, O. ve Cavkaytar, A. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan bir çocuğa temel matematik becerilerinin öğretiminde baba eğitim programının etkililiği, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(1), 71-93.

Byington, T., Kim, Y., Nazarechuk, C. and Weigel, D. (2013). Math in the preschool classroom classification, matching, seriation and patterning. United states: University of Nevada Cooperative Extension. |https://extension.unr.edu/publication.aspx?PubID=2680. Erişim Tarihi:24.04.2024.

Clements, D.H. and Sarama, S. (2007) Early childhoodmathematics learning. In. F. K. Lester, Jr. (Ed). SecondHandbook of Research on Mathematics Teaching andLearning. Vol 1. 461-555.

Dayı, E. (2020). Sayı öncesi matematik becerileri. Özel Eğitimde Matematik. Eğiten Kitap Yayınevi. Ankara.

Kesicioğlu, O. S. (2019) Erken çocukluk döneminde matematik eğitimi”. G. Uludağ (Ed), Erken Çocukluk Döneminde Matematik Eğitimi. (1. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Kirova, A. and Bhargava, A.(2002b). Assessing thedevelopment of mathematical concepts in preschoolchildren: checklists for teachers. Journal of Teaching and Learning. Vol:2, No.1.

Özturhan, M. (2019). 6 yaş çocuklarının geometrik şekilleri tanıma becerileri, korunum becerileri ve erken matematik becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi.Necmettin Erbakan Üniversitesi. Konya.

Tok, H. ve Berk, S. (2014). Otizmli Çocuklarda Matematik Öğretiminde Karşılaşılan Güçlükler, Asya Öğretim Dergisi, 2(1): 157-171.

Uzm. Merve ÖZTURHAN